In 2009 was ik voor het laatst in het Drents Archief voor onderzoek, toen nog in het kader van de scriptie. Ik vond het hoog tijd worden om, na het jarenlang raadplegen van online (kranten)archieven, weer eens echt het archief in te duiken en allerlei paperassen door te ploegen.
Mijn missie was nu vooral om een aantal geplande tracés te vinden en meer inzicht te krijgen in de datering en fasering van de aanleg van het provinciale autowegenplan van 1956.
Het eerste archiefbezoek van deze reeks vond plaats in het Drents Archief op 22 maart. Daarna ben ik op 18 april ben ik naar het gemeentelijke archief van gemeente De Wolden gegaan, speciaal voor het tracé van de ooit geplande autoweg Meppel - Eemten - Linde - Witte Paal die ik niet kon vinden in het Drents Archief, en op 19 april ben ik weer naar het Drents Archief geweest om verder af te maken waar ik de vorige keer niet aan toe was gekomen.
Al met al heeft dit onderzoek behoorlijk wat opgeleverd:
- Omlegging Ees: begin 1939 werd het tracé vastgesteld voor een korte omlegging om Ees. In 1941 begon de aanleg van de aardebaan, maar vervolgens heeft de aardebaan er jarenlang verlaten bij gelegen. Halverwege jaren '50 zag men af van het opknappen van de bestaande weg met hier en daar een omlegging, en kreeg rijksweg 34 een geheel nieuw tracé tussen Ees en Gieten.
- Nota Autosnel- en Scheepvaartverbinding Meppel - Groningen: tijdens de Tweede Wereldoorlog kwam de wegenbouw nagenoeg stil te liggen, maar de wegenplanning blijkbaar niet. Deze nota uit 1943(!) beschrijft in 36 kantjes en 27 (kaart)bijlagen in kleur een ontwerp voor rijksweg 31 als heuse autosnelweg vanaf de omlegging om Meppel uit 1940 tot de geplande ringweg van Groningen. Het tracé zou gecombineerd moeten worden met een nieuw kanaal voor de scheeptvaart en loopt grotendeels parallel aan de Drentsche Hoofdvaart, met een omlegging ten oosten van Smilde.
- Ontwerpproeve van een provinciaal wegennet: in de aanloop naar de wegensanering van 1993 werd in 1987 een ontwerp gemaakt van welke wegen provinciale wegen zouden moeten zijn, waarbij de secundaire en tertiaire wegenplans als uitgangspunt golden. Opvallend is bijvoorbeeld de totale afwezigheid van de huidige N353, N854 en N855.
- Tracé S2 Norg - Donderen - De Punt: helaas is er erg weinig te vinden over de plannen voor opwaardering van deze weg. Toch heb ik in het Plan van Wegen en Waterlopen van de ruilverkaveling Peize-Bunne de geplande, maar nooit gerealiseerde omlegging noordelijk langs Donderen aangetroffen. Het slotenpatroon verraadt vandaag de dag nog het verloop van deze weg.
- Tracé S12/R36 Meppel - Eemten - Linde - Dedemsvaart: dit is het enige tracé van het herziene provinciale autowegenplan uit 1960 dat niet is gerealiseerd. Toch heeft de weg zo'n 15 jaar in de planning gestaan, en het gedeelte oostelijk van de N48 nog langer. Opvallend genoeg zijn er in het landschap geen sporen van deze weg te vinden.
- Tracé S14 Meppen - Gelpenberg. Waar de S14 op de N381 had moeten aansluiten is een breed viaduct gerealiseerd, breed genoeg voor de S14 en de parallelweg die er onderdoor gepland waren. De S14 had op de N381 moeten aansluiten met een halfklaverblad, met de klaverlussen in de westelijke kwadranten.
- Tracé T2/S18 door Peize: tot halverwege jaren '90 stopte de N386 abrupt op de Zuurseweg in Peize. Dit was oorspronkelijk niet de bedoeling; reeds in 1957 was een tracé gepland door Peize naar de Groningerweg. Enkele huidige kadastrale grenzen doen vermoeden dat voor deze weg inderdaad gronden aangekocht zijn geweest.
- Tracé T11 Westerbork - Elp, een globaal tracé had ik al, maar nu ook gedetailleerdere uitwerkingen.
- Tracé T14 Frederiksoord - Dieverbrug - Hijken, ook hiervan had ik al een globaal tracé, maar nu dus ook meer gedetailleerde uitwerkingen. Een lange sloot ten zuiden van Wapse getuigt nog van de plannen voor deze weg.
- Knooppunt Assen-West: in 1963 werden de tracés van de rijkswegen 31 en 33 rondom Assen vastgesteld. Er zouden twee knooppunten bij Assen komen, waarvan alleen het huidige knooppunt Assen is gerealiseerd. Het andere knooppunt had moeten komen bij de afrit Assen-West, waar rijksweg 33 verder had moeten lopen naar Oosterwolde. Lijnen in het landschap en de vreemde bocht in de toerit richting Hoogeveen verraden nog de ooit geplande configuratie.
Hoewel ik nog niet mijn hele wensenlijstje heb kunnen afwerken, heb ik toch genoeg informatie vergaard om voorlopig weer vooruit te kunnen. Ik ben bijvoorbeeld nog op zoek naar de fasering van de aanleg en ombouw van knooppunt Hoogeveen.
Inmiddels heb ik hoofdstuk 1 van de Geschiedenis bijgewerkt, vooral aan de hand van nieuwe informatie uit het Drents Archief over rijksweg 31 Meppel - Groningen en informatie die ik al in 2012 aantrof in het tijdschrift Wegen. Daarbij heb ik ook enkele nieuwe afbeeldingen aan het hoofdstuk toegevoegd.
Vermoedelijk wordt het hoofdstuk over de wegensanering de volgende die ik ga bijwerken, met name aan de hand van de nieuw gevonden ontwerpproeve uit 1987. Als het zover is, zal het wel op de nieuwspagina en Twitter verschijnen.